Ngành giết mổ ngày càng yêu cầu cao về vệ sinh và bảo vệ môi trường, kéo theo nhu cầu xử lý nước thải đạt chuẩn ngày càng cấp thiết. Tùy vào quy mô cơ sở, giải pháp xử lý nước thải giết mổ cần được thiết kế linh hoạt để đảm bảo hiệu quả và chi phí hợp lý. Bài viết sẽ phân tích các phương pháp xử lý nước thải giết mổ tối ưu cho cả cơ sở nhỏ và lớn.

Nước thải giết mổ và mức độ ô nhiễm

Nước thải giết mổ và mức độ ô nhiễm
Nồng độ COD, BOD, TSS và Amoni luôn ở mức cao, dễ gây ô nhiễm nếu không được xử lý đúng cách.

Nước thải giết mổ phát sinh từ hoạt động rửa thịt, xẻ thịt, làm lông, vệ sinh chuồng trại và thiết bị sản xuất. Đặc trưng của loại nước thải này là chứa lượng lớn máu, mỡ động vật, phân, dịch nội tạng và chất hữu cơ phân hủy nhanh. Vì vậy, nồng độ COD, BOD, TSS và Amoni luôn ở mức cao, dễ gây ô nhiễm nếu không được xử lý đúng cách.

Không chỉ mang hàm lượng hữu cơ lớn, nước thải giết mổ còn có mùi hôi mạnh do các hợp chất như NH3, H2S và các amin bay hơi. Đây là lý do mà các cơ sở giết mổ luôn phải có hệ thống xử lý chuyên biệt, đảm bảo kiểm soát cả nước thải lẫn mùi phát sinh.

Thách thức trong xử lý nước thải giết mổ

Thách thức trong xử lý nước thải giết mổ
Xử lý nước thải giết mổ phức tạp hơn nhiều ngành thực phẩm khác

Xử lý nước thải giết mổ phức tạp hơn nhiều ngành thực phẩm khác vì các lý do sau đây:

  • Hàm lượng hữu cơ và vi sinh gây bệnh rất cao: Máu, mỡ, protein và dịch nội tạng làm nước thải có tải lượng ô nhiễm lớn. Ngoài ra, nước thải còn chứa vi khuẩn, virus và trứng giun sán, buộc hệ thống phải xử lý kỹ để đảm bảo an toàn.
  • Nhiều dầu mỡ gây tắc nghẽn thiết bị: Dầu mỡ động vật bám dính vào đường ống, máy bơm và bề mặt bể xử lý, làm giảm hiệu suất sinh học và tăng nguy cơ sự cố vận hành.
  • Mùi hôi phát sinh mạnh: Quá trình phân hủy tự nhiên của máu và chất hữu cơ tạo ra mùi rất khó kiểm soát nếu hệ thống không được che kín và xử lý khí đúng cách.
  • Chất rắn khó lắng và dễ tắc nghẽn: Lông, da, mảnh thịt, xương nhỏ… dễ làm nghẹt song chắn rác, bơm và đường ống, gây cản trở cho các công đoạn phía sau.
  • Lưu lượng và tải lượng biến động theo ca giết mổ: Nhiều cơ sở hoạt động theo giờ cố định, khiến nước thải lúc nhiều – lúc ít, lúc loãng – lúc đậm đặc. Điều này gây khó khăn cho bể sinh học nếu không có bể điều hòa lưu lượng.

Giải pháp xử lý cho cơ sở quy mô nhỏ

Giải pháp xử lý nước thải giết mổ quy mô nhỏ
Giải pháp xử lý nước thải giết mổ cần gọn nhẹ, dễ vận hành nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả và đáp ứng đúng tiêu chuẩn môi trường

Các cơ sở giết mổ nhỏ thường gặp hạn chế về diện tích, chi phí đầu tư và nhân lực vận hành. Do đó, giải pháp xử lý nước thải giết mổ cần gọn nhẹ, dễ vận hành nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả và đáp ứng đúng tiêu chuẩn môi trường. Một số giải pháp phù hợp có thể áp dụng như:

Sử dụng song chắn rác và bể tách mỡ

Ở quy mô nhỏ, lượng chất thải rắn như lông, da, xương vụn và thịt vụn vẫn khá lớn. Việc bố trí song chắn rác ngay đầu nguồn giúp loại bỏ các tạp chất này sớm, tránh tắc nghẽn đường ống. Kết hợp với bể tách mỡ sẽ giúp loại bỏ phần dầu mỡ thô trong nước thải, giảm tải đáng kể cho các công đoạn phía sau và tăng tuổi thọ thiết bị.

Bể điều hòa để ổn định lưu lượng

Cơ sở nhỏ có nước thải phát sinh không đều lúc nhiều, lúc ít. Vì vậy, bể điều hòa đóng vai trò rất quan trọng trong việc trộn đều tải lượng và ổn định nồng độ ô nhiễm đầu vào. Khi lưu lượng và nồng độ ổn định, bể sinh học phía sau sẽ vận hành hiệu quả hơn và ít gặp tình trạng sốc tải.

Tham khảo: Nguyên lý hoạt động của bể điều hòa trong xử lý nước thải

Keo tụ – tạo bông – lắng hoặc tuyển nổi mini

Do chứa nhiều protein và chất rắn lơ lửng, nước thải giết mổ cần giảm bớt hàm lượng TSS trước khi đưa vào bể sinh học. Các hệ thống keo tụ – tạo bông, lắng hoặc tuyển nổi mini giúp loại bỏ ra tạp chất rắn, protein kết tủa và một phần dầu mỡ. Từ đó, tải hữu cơ giảm 20–40 phần trăm, giúp tối ưu chi phí vận hành sinh học.

Sử dụng công nghệ sinh học nhỏ gọn: MBBR hoặc AAO mini

Một giải pháp rất phù hợp cho các cơ sở giết mổ nhỏ là dùng công nghệ sinh học nhỏ gọn như MBBR hoặc AAO mini. MBBR sử dụng giá thể sinh học giúp tăng mật độ vi sinh, xử lý hiệu quả COD – BOD, ít tắc nghẽn và không đòi hỏi vận hành phức tạp. 

Trong khi đó, AAO mini tích hợp ba giai đoạn kỵ khí – thiếu khí – hiếu khí trong cùng hệ thống, xử lý tốt cả hữu cơ và Nitơ, đặc biệt phù hợp với nước thải có tải lượng biến động. Cả hai công nghệ đều tiết kiệm diện tích, chi phí hợp lý và đảm bảo nước đầu ra đạt chuẩn QCVN 40:2025.

Khử trùng nước thải trước khi xả

Trước khi xả ra môi trường, nước thải cần được khử trùng để loại bỏ vi khuẩn và mầm bệnh còn sót lại từ máu, phân và dịch nội tạng. Các cơ sở nhỏ thường dùng Chlorine hoặc đèn UV vì dễ vận hành và chi phí thấp. Đây là bước bắt buộc để đảm bảo nước thải an toàn và đạt chuẩn trước khi xả ra nguồn tiếp nhận.

Giải pháp xử lý cho cơ sở quy mô lớn

Giải pháp xử lý nước thải giết mổ cho cơ sở quy mô lớn
Giải pháp xử lý nước thải giết mổ cho cơ sở quy mô lớn

Đối với những quy mô lớn thì bạn có thể áp dụng cách xử lý như chia sẻ dưới đây:

Tách rác thô – rác tinh nhiều cấp

Ở quy mô lớn, lượng chất rắn như lông, thịt vụn, mô mềm và xương nhỏ rất nhiều. Hệ thống tách rác nhiều cấp giúp loại bỏ các tạp chất này từ đầu nguồn, giảm tải cho bể tuyển nổi và bể sinh học. Việc tách rác tự động cũng giúp hệ thống vận hành liên tục, không gián đoạn và hạn chế tắc nghẽn thiết bị.

Tuyển nổi DAF công suất lớn để loại bỏ máu và mỡ

Bể tuyển nổi DAF là bước quan trọng trong xử lý nước thải giết mổ quy mô lớn. Công nghệ này tách hiệu quả máu, protein, dầu mỡ và chất rắn siêu nhỏ. Nhờ khả năng giảm mạnh COD, BOD và TSS, DAF giúp hệ thống sinh học phía sau hoạt động ổn định hơn và nâng cao hiệu suất chung của toàn hệ thống.

Bể kỵ khí tải trọng lớn: UASB hoặc EGSB

Với tải lượng hữu cơ rất cao, các nhà máy lớn cần sử dụng công nghệ kỵ khí như UASB hoặc EGSB. Đây là những bể xử lý có hiệu suất cao, giúp giảm phần lớn COD trước khi chuyển sang hiếu khí. Ngoài ra, kỵ khí còn tạo ra biogas, có thể tận dụng làm năng lượng, giúp giảm chi phí vận hành.

Công nghệ hiếu khí phù hợp: MBBR, Aerotank hoặc MBR

Sau kỵ khí, nước thải cần được xử lý hiếu khí để giảm tiếp COD, BOD và loại bỏ mùi.

  • MBBR phù hợp với tải lớn và ít tắc nghẽn.
  • Aerotank dễ lắp đặt và chi phí thấp hơn.
  • MBR cho chất lượng nước đầu ra rất cao, phù hợp nơi yêu cầu tiêu chuẩn nghiêm ngặt hoặc tái sử dụng nước.

Xử lý Nitơ và Photpho để đạt chuẩn cao

Nước thải giết mổ thường chứa hàm lượng Nitơ và Photpho lớn. Do đó, hệ thống quy mô lớn cần bố trí giai đoạn nitrification – denitrification để loại bỏ Amoni và Nitơ, đồng thời áp dụng phương pháp kết tủa hoặc hấp phụ để loại bỏ Photpho. Điều này giúp nước đầu ra đạt các giới hạn theo QCVN 40:2025/BTNMT.

Lọc tinh và khử trùng trước khi xả thải

Trước khi xả ra môi trường, nước thải cần được lọc tinh kết hợp khử trùng để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và mầm bệnh. Phương pháp phổ biến gồm Chlorine, Ozone hoặc UV, tùy yêu cầu của từng nhà máy và tiêu chuẩn đầu ra.

Quan trắc tự động liên tục theo quy định

Đối với cơ sở quy mô lớn, việc lắp đặt hệ thống quan trắc tự động là bắt buộc. Hệ thống này đo liên tục pH, COD, TSS, lưu lượng và các thông số quan trọng khác, giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng nước thải theo thời gian thực và tuân thủ quy định pháp luật.

Kết luận

Xử lý nước thải giết mổ đòi hỏi giải pháp phù hợp vì hàm lượng ô nhiễm cao và nhiều dầu mỡ, máu, chất rắn khó phân hủy. Khi hệ thống được thiết kế đúng theo quy mô cơ sở và vận hành chuẩn, nước thải hoàn toàn có thể đạt QCVN 40:2025/BTNMT và hoạt động ổn định lâu dài.

Nếu bạn cần hỗ trợ xây dựng hoặc tối ưu hệ thống xử lý nước thải giết mổ, Môi Trường HANA luôn sẵn sàng tư vấn giải pháp hiệu quả và tiết kiệm.